De C van Cliffhanger
Een kleine geschiedenis van het bungelende einde voor de zomerstop.
I Like To Watch is op dit moment gratis. Maar wist je dat je me ook financieel kunt steunen met een betaald abonnement? Al vanaf €2,50 per maand zelfs, ofwel een derde van een Netflix Basic-abo. In ruil daarvoor krijg je nu ook een persoonlijke serietip!! Van mij! En wellicht in de toekomst ook exclusieve content. Upgrade hier:
Op dit moment liever geen abonnement? Een eenmalige bijdrage mag natuurlijk ook en kun je hier doen. Ik zou het geweldig vinden als je me helpt. Maar wat je ook doet, bedankt voor het lezen.
Beste lezer,
Het was echt jaren, al dan niet decennia geleden dat ik voor het laatst een aflevering van Goede Tijden Slechte Tijden keek. Ik kan me nog herinneren dat ik als kind de allereerste aflevering samen met mijn moeder keek ergens in de vroege jaren ‘90 (conclusie: best aardig, we kijken door), maar heb geen idee wanneer ik voor het laatst in het fictieve Meerdijk was. Groot was mijn verbazing dan ook toen ik eerder deze week de laatste minuten van het huidige seizoen keek, en ik (vrijwel) ieder personage dat in beeld kwam nog bleek te kennen. Ludo, Janine, Nina, Stefano. Ze waren er allemaal nog! Wat op z’n minst opmerkelijk te noemen is, gezien al het drama dat deze mensen inmiddels hebben moeten doorstaan. Soaps zijn wonderlijk.
Ik keek die laatste minuten van Goede Tijden Slechte Tijden voor een artikel over cliffhangers in tv-series dat ik deze week voor NRC schreef. Want je kunt het natuurlijk niet hebben over deze geweldige tv-trope, zonder de langstlopende Nederlandse soap te noemen. De ‘zomercliff’ noemen ze die laatste minuten vóór de zomerstop, vertelde creatief producent Idse Grotenhuis me (heerlijke term). En het is ieder jaar een van de belangrijkste én best bekeken momenten van het hele seizoen. Vandaar dat er meestal het hele jaar naartoe geschreven wordt.
Dat ze bij Goede Tijden uitpakken met de zomercliff, blijkt wel als je kijkt naar de gekke plotwendingen die ze in de loop der jaren hebben bedacht en uitgevoerd. Zo was er een kettingbotsing met acht auto’s, een fatale parachutesprong, een hoofdpersoon die levend begraven werd en een grote brand. Er was zelfs een seizoen, alweer wat jaren geleden, dat eindigde met een personage bungelend boven een afgrond. ‘Dat vonden we toen leuk’, vertelde Grotenhuis me. ‘We dachten: laten we die cliffhanger eens letterlijk nemen.’
Het fenomeen cliffhanger - een onverwachte wending of gebeurtenis aan het einde van een aflevering die ervoor moet zorgen dat de benieuwde kijker later weer terugkeert naar de serie voor het vervolg - bestaat al heel lang. En gaat zelfs veel verder terug dan de tv-serie, schreef ik in NRC:
Al ver voordat er televisie was, sloten in serievorm gegoten verhalen (op de radio, in strips, in de vroege bioscoop, in romans als die van Charles Dickens die in delen in kranten werden gepubliceerd en ver daarvoor in de Duizend en een Nacht-verhalen) hun hoofdstukken af met een spannend, onopgelost moment dat de luisteraar, kijker of lezer zo moest prikkelen dat ze terug zouden keren om te achterhalen hoe het afliep. De term cliffhanger komt zelfs uit 1873, van een redelijk onbekende roman van Thomas Hardy die in delen in het Britse Tinsley’s Magazine werd gepubliceerd waarin een geliefde van de hoofdpersoon van een afgrond dreigt te vallen.
Ondanks dat het verteltrucje dus al werd gebruikt in andere kunstvormen, duurde het uiteindelijk een hele tijd eer de cliffhanger ook op prime time televisie was ingebed. De eerste (Amerikaanse) tv-series, waren namelijk vooral episodisch, afgerond dus. Dit kwam omdat televisie, het toestel, in de begindagen een luxe product was. En wanneer een aanzienlijk deel van je publiek afhankelijk is van de wat meer welgestelde buurman om überhaupt een serie te kunnen kijken, is het natuurlijk logischer om als seriemaker iedere aflevering te eindigen met een netjes beëindigd verhaal zodat iedereen het kan volgen. Episodische afleveringen bleven, ondanks dat televisies razendsnel gewoon goed werden, lange tijd de standaard in tv-land.
Maar dit veranderde allemaal toen, op een avond in 1980, J.R. Ewing (Larry Hagman) door een onbekende schutter werd neergeschoten en op de grond voor zijn kantoor neerviel waarna het scherm op zwart ging. Dit schokkende einde van het derde seizoen van Dallas maakte ongekend veel los bij de kijker, schreef ik in NRC:
Het was een mysterie dat Amerika, en de rest van de wereld, uiteindelijk maandenlang bezighield. Acteur Hagman sierde menig tijdschriftencover, van het gerenommeerde Time tot roddelblad People. Het net gelanceerde CNN besteedde volop aandacht aan het fenomeen, ook om wat lucht in een schema te krijgen dat verder werd opgeslokt door economische malaise en de gijzeling in Iran. Bedrijven sprongen erop in met speciale bumperstickers en bierblikjes die, net als J.R., neergeschoten konden worden. En de vraag ‘Who shot J.R.?’ – slim bedacht door een reclamebureau in opdracht van televisiezender CBS – was zo prangend, dat zelfs de moeder van de Britse koningin Elizabeth, Hagman tijdens een ontmoeting vroeg of hij haar het antwoord wilde onthullen (dat wilde hij niet).
Sinds ‘Who Shot J.R.’ is de cliffhanger niet meer weg te denken van ons kleine scherm. Van soapseries, tot serieus drama en alles er tussenin. En het verteltrucje kan, wanneer goed toegepast, werkelijk briljante tv opleveren. Ik kan me bijvoorbeeld nog levendig voor de geest halen hoe verrast en opgelaten ik en mijn huisgenoten waren toen Ross ‘I take thee Rachel’ zei. En voel nog steeds de verrukking die de behoorlijk geniale twist aan het einde van het eerste seizoen van The Good Place in me naar bovenhaalde.
Aan iconische cliffhangers ondertussen dan ook geen gebrek (zie hier een mooie lijst). Van de cliffhanger van seizoen 2 van Twin Peaks die pas 26 jaar later werd opgelost tot het open einde van The Sopranos dat voor altijd een mysterie zal blijven (tenzij David Chase opeens een prequel besluit te maken…).
Dankzij de opkomst van de streamers zijn we overigens vandaag de dag wel gewend aan lang wachten eer we verlost worden uit ons lijden. Want waar het vroeger hooguit een zomer duurde eer je favoriete tv-serie terugkwam, is dat inmiddels vaak meerdere jaren (looking at you Severance!). En dankzij de streamers en hun beleid om shows die niet goed genoeg presteren te cancelen (zie ook: serienieuws), zijn er inmiddels ook heel wat cliffhangers die voor altijd zullen blijven bungelen.
Over bungelen gesproken: dit is weer even de laatste nieuwsbrief voor de zomermaanden. Waar ik vorig jaar rond deze tijd afsloot met een flinke lijst met serietips voor de zomer, moet ik dit keer concluderen dat er - met name in augustus - niet heel veel uitkomt de komende weken (op terugkerende seizoenen van ondermeer Wednesday (6 aug op Netflix), Foundation (11 jul op Apple TV+) en Platonic (6 aug op Apple TV+) na). Het is bijna alsof ook de ouderwetse zomerstop - net als reclames en jaarlijks terugkerende seizoenen - inmiddels weer terug is van weggeweest.
Voor september staan er gelukkig wel weer een aantal hele spannende releases op de planning (denk: de nieuwe Brad Inglesby (Mare of Easttown) met Mark Ruffalo, seizoen vijf van Slow Horses en de nieuwe Sterlin Harjo (Reservation Dogs) met Ethan Hawke). Als het zover is, zien jullie deze nieuwsbrief vanzelf weer in jullie inbox verschijnen.
Tot dan vind je hieronder uiteraard nog een aantal hele fijne serietips waarmee je denk ik een aanzienlijk deel van de zomer kunt doorkomen. En anders staan er vast nog wat titels op dit lijstje die je kunt inhalen.
Alvast een hele fijne zomer en veel kijkplezier!
Anke
Andor en The Bear, NU bij Skip Intro
Ik blikte vorige week EINDELIJK uitgebreid terug op het tweede, briljante seizoen van Andor met Hans Klis. De twee extra lange afleveringen vind je op Patreon, Petje Af en Spotify - bij Patreon kun je de afleveringen ook los kopen.
Daarna dook ik opnieuw de virtuele podcaststudio in om met Alex Mazereeuw het vierde seizoen van The Bear te bespreken (liever lezen? Ik schreef ook een recensie). Ook onze bespreking luister (en koop) je via bovenstaande kanalen en hier:
Serietips:
Blue Lights, S2 - ‘Een politieserie is een geweldige manier om een maatschappij te portretteren’, vertelde Declan Lawn met onlangs toen ik hem en collega Adam Patterson sprak voor de VPRO Gids over het tweede seizoen van Blue Lights, hun serie over een aantal hardwerkende straatagenten in het Noord-Ierse Belfast. Een stad die kampt met ernstige problemen als armoede, verslaving en geweld tegen vrouwen, en waar daarnaast de lange schaduw van de Troubles nog altijd aanwezig is. Al deze ingrediënten maken samen een vreselijk intrigerende, gelaagde en tegelijkertijd ook gewoon ouderwets vermakelijke politieserie. Ik heb dit tweede seizoen dan ook verslonden. (Nu op NPO Start met een plusabonnement en vanaf 19 juli wekelijks twee afleveringen te zien op NPO 3)
Poker Face, S2 - Ik heb een embargo voor dit tweede seizoen van Poker Face gekregen (ook al is het al uit in Amerika) en kan hier dus nog niet vertellen wat ik er van vond. Maar wie het eerste seizoen met plezier keek, zal blij zijn om te horen dat Natasha Lyonne terug is als levende leugendetector Charlie. In de tien nieuwe afleveringen lost ze opnieuw misdaden op waar ze tijdens het roadtrippen door Amerika toevallig op stuit, veelal gepleegd door een bekende acteur in een gastrol. Ik sprak trouwens onlangs over dit nieuwe seizoen met bedenker Rian Johnson, dat interview vind je binnenkort in NRC (hou vooral mijn socials in de gaten als je dat niet wil missen). (Vanaf 17 juli bij SkyShowtime)
Series die ik zelf ga proberen:
Too Much - De zomerrelease waar het meest naar uitgekeken wordt, want het is ‘de nieuwe Lena Dunham (Girls)’. In Too Much gaat Jessica (Hack’s Megan Stalter) na een pijnlijke relatiebreuk naar Londen waar ze muzikant Felix (The White Lotus’ Will Sharpe) ontmoet en ontdekt dat zowel Londen als de liefde in het echt in niets lijken op Notting Hill. Dunham baseerde de serie op haar eigen leven (ook zij verhuisde naar de Engelse stad en trof daar een muzikant en trouwde hem) en maakte de tien afleveringen tellende rom-com zelfs mét haar echtgenoot. Ik heb nog niks gekeken maar ben ontzettend benieuwd. (Vanaf 10 juli op Netflix)
Rage - In deze Spaanse HBO-serie bereiken vijf vrouwen hun breekpunt en laten ze hun woede de vrije loop. Of zoals de streamer het lekker omschrijft: een caleidoscopisch portret van de hedendaagse samenleving, doorspekt met een flinke dosis ironie en humor. Ook op deze serie zit een embargo, maar ik keek al naar de eerste aflevering en ben meer dan geneigd om door te kijken. (Vanaf 11 juli op HBO Max)
Alien: Earth - Als Noah Hawley (Fargo) iets nieuws maakt, moet dat geprobeerd worden. Dus ook deze prequelserie van de Ridley Scott-film Alien uit 1979. Alien: Earth speelt in het jaar 2120 waarin Wendy (Sydney Chandler) de eerste humanoid robot is met een menselijk bewustzijn. Maar dan crasht er een buitenaardsschip op aarde, en als Wendy en soldaten het voertuig gaan onderzoeken, ontdekken ze iets afschuwelijks. Ik denk dat ik zomaar weet wat dat is. Wat jullie? (Vanaf 13 augustus bij Disney+)
Serienieuws:
Ik geef het maar meteen toe, ik zat er helemaal naast. In eerdere nieuwsbrieven had ik het consequent over het laatste seizoen van The Bear. Want ik dacht oprecht dat de serie zou eindigen met het vierde seizoen dat afgelopen week uitkwam. Maar man, wat had ik het fout, zo bleek toen ik mijn recensie al had ingeleverd (en dus snel nog moest aanpassen). Want al vanaf het moment dat de nieuwe afleveringen op Disney+ verschenen, ging het gerucht dat de serie zou terugkomen. Ook al heet de laatste aflevering van het vierde seizoen Goodbye. En ja hoor, gisteren kwam inderdaad het nieuws dat FX The Bear heeft vernieuwd voor een vijfde seizoen dat waarschijnlijk volgend jaar al verschijnt. Opvallend is wel dat nergens wordt gezegd dat dit dan het laatste seizoen zal zijn en vooral dat nergens gespecificeerd wordt welke acteurs zullen terugkeren. Dat laatste is niet geheel onbeduidend, aangezien zowel Jeremy Allen White, Ayo Edebiri en Ebon Moss-Bachrach momenteel een nogal bloeiende filmcarrière hebben. Ik ben benieuwd. En weet ook niet helemaal of ik er blij mee ben…
Nog meer opvallend, of nee, ronduit schokkend nieuws: Neil Druckmann - de man achter de game waarop The Last of Us is gebaseerd - zal niet terugkeren voor het derde seizoen van de HBO-serie. Hij zegt zelf dat hij zich weer vooral wil toeleggen op de toekomstige projecten van zijn bedrijf Naughty Dog. Craig Mazin, met wie hij de eerste twee seizoenen maakte, blijft wel aan. Of het iets te maken heeft met de wat lauwe reacties op het laatste seizoen, is uiteraard niet bekend. Maar je kunt je wel afvragen of de serie vanaf nu minder plichtsgetrouw aan de game zal zijn. Wat misschien wel beter is. Al was Druckmann aan de andere kant verantwoordelijk voor de mooiste aflevering van het laatste seizoen (de Joel-flashback). Dus misschien is dit heel slecht nieuws? Wat het effect van dit plotselinge vertrek gaat betekenen, weten we pas bij de release van het volgende seizoen. Wanneer dat komt, is onduidelijk.
Netflix is weer eens met de bezem door het aanbod gegaan, en heeft besloten twee recente high profile series alweer te cancelen. Namelijk Pulse en The Residence. Vooral die laatste is opvallend, want veel mensen leken erg gecharmeerd van het Uzo Aduba-moordmysterie (ik vond het zelf maar mwah). Maar volgens Deadline werd de release van die serie overschaduwd door het immense succes van Adolesence een week eerder. Over het stoppen van Pulse ben ik dan weer niet verbaasd, want dat was een schandalig slechte ziekenhuisserie - zeker in vergelijking met The Pitt dat min of meer tegelijkertijd uitkwam. De serie No Good Deed, met Lisa Kudrow en Ray Romano, heeft trouwens ook nog geen vervolg gekregen van de streamer, maar is ook nog niet gecanceld.
Tot slot..
..nog even over de toekomst van ons vermaak:
Adverteren en contact
Ben je op zoek naar iemand die kan schrijven of praten over tv-series en Hollywood? Of wil je adverteren in deze nieuwsbrief met meer dan 3360 abonnees en gemiddeld 5000 keer wordt geopend? Neem vooral contact met me op!
Deel en stuur door!
Deel I Like To Watch vooral met mensen die ook van series houden.
Schrijf je in!
Is dit je eerste keer hier? Schrijf je dan hieronder in en je krijgt iedere twee weken een nieuwe I Like To Watch vol serietips en -nieuws. Ben je al abonnee en lees je I Like To Watch met plezier? Overweeg dan om een betaald abonnement te nemen zodat je mij steunt bij het maken van deze nieuwsbrief.
Geef een comment!
Heb je opmerkingen of (kijk)tips? Laat het me weten.
I Like To Watch wordt gemaakt door Anke Meijer. De illustraties zijn van Mariëtte Haarlem. Eindredactie door Anemoon Utens.